نمونه‌هایی از شعر معاصر ترکی ایران (۲)

 

نمونه‌هایی از شعر معاصر ترکی ایران (۲)

 

بهروز صدیق

اردبیل

 

و تورپاق بویلو اولدو

داغ کوله‌ییندن

و تورپاق اوچ قارتال

دونیایا گتیردی

 

اوچ قارتال یوکسلدی

اوجا داغ‌لارا

 

چالدیقجا قانادین

او اوچ قارتالیم

-آنام اوره‌ییندن گلن بایاتیم

اؤیله اوجا-اوجا اوچارکن اونلار

قوزغون جایناغیندان

قوش‌لار آلدیلار

باغا قوندولار

وورولموش قوش‌لارا

یووا قوردولار

دَ‌نینی

سویونو

اسیرگمزلر

«بابکیم» قالاسی

او اوجا «بذ»لر

«صمد»

«بهروز»

و

«کاظیم»

 

کار

و

کور

گئجه‌ده

اولدوزوم

آییم.

 

 

 

مسیب عربگل

آشتیان، استان مرکزی، بهارستان کندی

 

بئـــرئ

بـــــی‌کین بـــــی بئرئ، لاق ایچئ تیشــر

لینگـــــی ســــینور غوصتادا بوغزی شیشر

 

فیکــــری هرنه وارمیش، ایشکـــــه هاتار

ائزیلـــــه ائلچر، تئکر، هــــادرار، قــــاتار

 

تا بئیلئور ائـــــزی شایـــــی بیلْمـــز خلاص

کئچـــــه کـــــوندیز ایشـــی اوْلور التماس

 

تاش و تــــورپاق، قـــورت و قوشقا یالوارور

کئـــــ‌ز‌لریده یاش تئکـــــر، قان هقلایــور

 

قالـــــور اودا بئـــــرییک، بـــــی نچچه ییل

هـــــی تئکر باش، کئـــــزیه تورپاق وکیل

 

یئگولوکـــــی، باقا، قالئنداقه‌میــــــــــــش

ســـــیچقان وگئـــــچچمن و چــورپاقه‌میش

 

جـــــانورلار بئرئ وصفـــــی، ائشته‌لــــــر

ائزه سیـــــده عــــــار و ننـــــگی کئشته‌لر

 

شیـــــرهاییر بئـــــرئ ولَو حـــــق بیلمه‌زر

لاق ایچـــــچه قالماســـــی بیزکه بــــده‌ر

 

تئز یـــــوای لاقده بیله‌ســـــی هیپــــیدیز

ایســـــت و باشـــــی چئی‌سـویله، یوپیدیز

 

تاغ‌چـــــا سالـــــدیز جانـــورلار یـــــانییا

کوشیـــــش ائتیز نچـــــچه کین درمــانییا

 

واردیـــــلر لاقده بئله‌ســـــی هیدیلـــــــر

یئت‌تیلـــــر تاغچـــــا نوقارتـئــــی قیدیلـر

 

ســـــامبوره هیـــــن قازدی تاشقــار قالماقا

تولکـــــی ارزاق اوْلـــــدی‌کی آچ قالمـــاقا

 

کـــــول یورک کینـــــدردیلر شل بئیری‌که

چاشـــــت و شامـــــی هاتمادیلر هئـری‌که

 

هاز هازک، ســـــوو یوردی بئــــری جانیئ

کلْـــــدی قـــــووت تیــــزیه، قان قانیـئ

 

اوردا کـــــی قلبـــی قارارتـــــی، آتی ننگ

هایـــــدی منـــــده قورقایور شیرلائو پلنگ

 

هایـــــدی نئـــــی اوْلاردا مــن باج آلماقام

جـــــانورلار کـــــدخوداســـــی اوْلـماقام

 

تولکی کئـردی بئـــــری یاوقان پوْزلـــــری

واردی هایـــــدی شیـرکه نیش لوق سؤزلری

 

شئرغضبناک اوْلدی بئـــــری ســـــسله‌دی

ووردی ســـــیدی هینــدی تاشقار پیسله‌دی

 

هایـــــدی حققرتِ ‌کـــــه قارنوی هوریقام

کئـــــزلروی کور‌ شــایدی، بوینوی قیرروقام

 

امما یـــــوو ننگ و مـــــوْکافات لا هئـلیپ

ســـــن بیدیک‌‌لؤک هارتیـچای آت‌لا هئلیپ

 

یـــــوو کـــــی یأنی هـــــارتویا تولْقانماقا

بلکـــــی تیشــیـــم قانـــــویا بـــولقانماقا

 

بئـــــرئ واردی، جــــاناوارلارداقیـــــراق

ایشلـــــری ییل اوْلـــــدی و عومری چیراق

 

کئز غولاقی اوندا ســــوی شک اولـــــمادی

هـــای به هـــای آچ قالدی، یئمک بولمادی

 

بی‌کین آچلــــوق،کیـــــچ کلتتـــــی قارنیا

تیـــــردی یئــــرده، هاتتی بـی یئل بورنیـا

 

کـــــزدی هــــی ‌سوس‌لندی اوْتلار لایئچا

کئـــــردی بـــــی‌چا وار، کامـــارلار پایّچا

 

واغـــــدی چاقه، کئــــردی بی‌‌هیرگنتی وار

ســـاندی هیرگنتی قـــــونر، اوْلیمش دوچار

 

هاتتـــــی ایزی چاقه‌ کـــــی تئــز کئتریگه

قـــــون اتیده تا بیلــــور، تـــــوق یئپئی‌گه

 

تیشــــدی چاقا، کئــــردی هئچنه اوْدا یوق

آچ قارینلـــــه اوْلـــــدی ائز عوْمریدا توق

 

او هیــــرنلوٍک، کیــــن ایشیللاقی ‌دمیــش

بئـــــری تئـــی‌شک، کئرمه‌سی ‌آچیدمیش

 

بلگئولیره، بئــرئ‌یک چــــاچـــــه هئلـــــر

جـــــان عذابـــــی باعثــــی ‌قلـب و تیلر

 

کیمســــئه‌ای‌کی، خیـــر جوابی وئردی شر

لاقْـــــدا‌تا هیپـــــی‌گلـــــر، چاقا تیشــر

 

 

مهدی عظیمی

مرند

 

گئجه

یورقون بیر عسگر کیمی

اوتوردو پنجره‌مه…

چیینینده نئچه اولدوز

ال‌لری بوم‌بوش

آیی یولدا اونوتموشدو سانکی…

بو گئجه

یالقیز بوراخیرام گئجه‌نی

بو گئجه

اؤزباشینا بوراخدیغیمدا هر نه‌یی

پرده‌نی چکدیییمده

دورمادان

گؤتوروب باشیمدان بؤرکومو

یئره قویدوم…

اؤزومه فیکیرلشمه‌لییم

گون‌لر بیر-بیر اؤنومدن کئچیر…

نه اوشاقلیغیمدا آنلایا بیلدیم حیاتی

نه بؤیودویومده

آتامین بئینیندن

آنامین بوغازیندان اوچدو یاشام…

چوخ کئچمه‌دن باشیما دوشدو دونیا!

درد زورلا تپیلدی اوره‌ییمه

درد…

خیاوان‌لاردا یئنگه‌م

ائویمده موشاتام…

هله نه یاخشی کی، تاپمیشدیم سئودیییم قیزی!

بو گئجه اؤزومه فیکیرلشمه‌لییم…

بیزدن بیر قاپی او یانلیق

بیر کیشی دؤیور قادینینی!

نئچه قاپی او یانلیق

خینا گئجه‌سی

اوجالیر کوچه‌ده اذان سسی…

بیر تهر قاچا بیلمیرم بو سس‌لردن

آیاق‌لار آلتینا دوشدو دوشونجه‌م

کیمسه‌نین گوجو چاتماییر داشیماغا

ایشدن آتیلدیغیم کیمی

شعردن ‌ده آتیلدیم!

بیریسی گونشی چالدی گؤیوندن

بیریسی اوزرلیک سالدی آدیما خیاوان‌لاردا

توستومدن یاراندی

باشیمین اوستونده قارا بولودلار

اؤگئی گولوش‌لرله سیلله‌له‌ندی باخیش‌لاریم

نه‌لری فیکیرلشمه‌لییم؟!

فیکریم چای‌لاردا قارابالیق

فیکریم قالابالیق

کئچیرم اؤزومدن

بئینیمده تاققاتاق پوتون سسی وار!

سئوگیلیمن آیاق سسی‌دیر بو!

یاواش-یاواش یاخینلاشیر اوره‌ییمه

گلدین‌می؟!

ائله دردلی-دردلی باخما اوزومه!

یاخینا گل! قوخلاییم سنی!

انسان بیرییله سئویشمه‌دن سئوه بیلرمی؟

بیزیم بیزدن باشقا کیمیمیز وار؟

باخسانا!

ال‌لریمی ساچ‌لاریندا

اوره‌ییمی ال‌لرینده اونوتموشام!

آل فیکریمی ده بئینیده ساخلا!

پارتلادیغیندا

بیرلیکده داغیلمالیییق شهره

هئچ نه‌یی دوشونه بیلمیرم داها

آغیرلاشیر گئت‌به‌گئت کیرپیک‌لریم

اویخو گؤزلریمه یئریکله‌ییر…

گونش زورلامادان قارانلیغی

یاتاغا کؤچمه‌لیییک…

دایان!

یاتاغا کؤچمه‌دن اونجه

باشیما قویمالییام بؤرکومو!

بیلیرسن

بو آتامدان قالان

سون یادگاردیر…

 

 

رحمیه محمدی‌فرد

تبریز

 

«اؤلولر هانسی ساعاتدا چوخ اؤلر رحوش؟»

دئدیم اؤلولردن سورمالیسان

سکوت آیاغینی اوزالتدی اورتامیزا

داریخماغیمی پنجره‌دن بویلانیرام

دیرک‌لرین ایشیغیندا

بیر قورخودان پریودو دالی‌دوشن آغاج‌لاری گؤره بیلیرم

بیر ده قارا پیشییین دیشیندن یئره دوشن قیرمیزی دوداق‌لاری…

سس‌سیزدیر آما سئویشمه‌یه چوخ جان‌سیزدیر حیات…

بیر  آغ دیمدیکلی‌  دؤنور کوچه‌یه

قانادسیزجا گزینیر

باهاری اؤسکورور زیبیل‌قابی‌لارا

کئچیر

یئل اسیر

بیر قورخوسونو ساتیب خرجله‌ین کیشی گلیر

باهاری گؤتورور

اوزونه ال چکیب قویور داشقاسینا!

باخیب بالکنا دئییر: «بو چولاق یاشامین نه‌یینه قودوخلانیرسان؟

منیم آغری‌لاریمدا دایانان ساعات

نه قدر قاچسا دا

سنین بوشلوغونو دولدورمایاجاق»

 

 

پوریا محمدی‌کیا

ارومیه

 

اؤلولریمی قوجاقلادیم

اوچ کره دؤیدویوم داشین

چاتلاقیندان سوزوله‌رک

دیری‌لریمی تانیمازدان اؤنجه

دیریلدیریلدیم اورتا دوغودان آوروپایی گؤزومله

باخدیم حیاتین عنعنه‌وی بؤیوتونا…

دامیزدیردیم پیچاقدان سوزن اوووجومون قانینی

 

باریشی ساغلادیم اینک‌لر قبیله‌سی ایله دونوزلار طایفاسینین آراسیندا

سونرا

چاخیرلادیم گؤزومدن آغزیما آخان شور دنیزی

و بیردن آتیلدیم میلاددان سونراکی ایلک گونه…

میلاددان اؤنجه‌نی ده واراقلادیم

قوتلادیق برابر میلادین شرفینه

کلاواری داغیندا یانان شمعی پوفله‌یه‌رک

تانرینین آغزیندان اَسن هاوایلا…

 

یئرلرده سوروکله‌نن قوتساللیغی دا گؤردوم

قارداش‌لیغین اوووجدان آخان قانا حؤرمت‌سیزلیینی ده

ایندی ایسه سئویشمه تؤره‌سینده

قیرمیزی بئزین آغ‌آپ‌آغ قالدیریلما آنیندایام

 

هیروشیمایا قان لکه‌سی دوشمه‌میش هله

آددیم‌لادیم قادین‌لارین باشیندان آچیلان یئلین سرین‌لییینده

و تام مدنیّتین زیروه‌سینده قالدیردیم آتامین پاسلی قیلینجینی

 

جنتدن یئنرکن قیریلان آیاغیمی میراث بوراخمیشام

مندن سونراکی ازیک‌لره

 

ایلک دفعه گؤردویومده سنی کؤرپه ایلاندین آغاجین گؤوده‌سینه اوزانان

بالیق بابانین سون دییشمه‌سی‌ایدین تزه

ساچینین اوجونودا هؤرموشدون اویسا

سئو ای ای ر م (اوستونه باساراق) سنی

سئومک سؤزجویونو قوش‌لاردان اؤیرنمیشدیم ایلک جینقیلتیلی صامیت‌لیییمده

و سنه اوزانان الیمه توخوندوغوندا آنلامیشدیم دریمدن اؤته بیله‌جه‌ییمی…

 

باخ هله هارداسا قیزیل آلمادان یئیه‌جکدیم

ایلان قادین!

 

منی تانری ایله باش-باشا بوراخما لوطفا

منی سئومز بیلیرم

داندیریلمیشام

اونوتدورولموشام اونا

آلتیمی دولدوردوغوم گون‌لر ایدی اوندان قورخدوغوم آن

اوره‌ییمه اوتورمامیشدی ذاتا…

اون بیر یاشیمدا بیلدیم دنیز ماوی اولماز

چیینیمده‌کی آغ گئییملی مله‌یین ایفتیراسینی بیلدیم

اون ایکی یاشیمدا تانیدیم جغرافیامی

و تام اون بئش یاشیمدا قونشونون قیزی امیزدیردی

ایچیمده‌کی کؤرپه دایناسورو…

اون آلتی یاشیمدا قارقالارین سئویشمه‌سینی گؤرمکله آچیلدی گؤزوم

 

ایندی اسلام‌دان سونرا مین دؤرد یوزونجو ایلده‌یم دونوزلار اینک‌لری ساغیر…

و ایچیمده‌کی کؤرپه دایناسور دوغولماغا مئییللی دئییل…

 

 

 

مسکین قلیچ

قارری قلعه، ترکمنستان

 

آیریلسا

تنگ بولار گوز لینگ حالی

دنگ بیلان دوشدان آیریلسا

بیگورک بولار یارجمالی

گوز بیلان قاشدان آیریلسا

اون باش یاشداعشقامینر

یگریمده الوانه دونر

بارا – بارا عشقی سینر

یگریم باش یاشدان آیریلسا

اوتوز دور عینی محلی

قرن باش یاشدا سونگی حالی

اوسر قریلیق شمالی

اللیده ساچدان آیریلسا

آلتمیش یاشدابولمزجوشی

یتمیشده کهنه لر دیشی

سکسن یاشده قاچار هوشی

عقلی باشدان آیریلسا

توقسان یاشده گؤرمز ، کوردور

یوز باش کیمه میسر دور

آخربار جاق یرینگ گؤردور

جان هم جسد دان آیریلسا

گوزل حالینگ زبون بولار

گوزده یاشینگ جیحون بولار

عوض بیکه مجنون بولار

 

 

 

سعید موغانلی

موغان

 

یاشام، اومیدله سئومکدی

بیر ده سنه اوزاقدان دیل چیخارماق…

 

باخ! حیطده قوش‌لار سئویشیرلر

گونش شاخیر

قونشو قادینی پالتارین سریر

گولداندا گول‌لر چیچک آچیب

من ناشیجا سیگار چکیرم

اوست قونشوم یولداشینی دؤیور، سورا سئویشیرلر

فلاکسیمداکی چای دیلیمی یاندیریر

من ناهارسیزام، آما چایسیز یووووخ!

نه قدر اومید وار یاشاماغا…

 

یاشام، اومید و سئوگیدی قاداسی!

قاریشقالار سفره‌مدن چؤرک قیریغی داشیییرلار

سفره‌مده بیر تیکه چؤرک یوخدو

من قیریق-قیریق قیریلیرام صاباحا چؤرک قازانماقدان

حیطده‌کی ائو گؤیرچینینه موغان بوغداسی سپیرم آما!

من شعر یازیرام، چؤرک قازانیرام قاریشقالارا

اَت-یاغ قازانیلمیر شعردن

باغیشلایین آلا-بولا گؤیرچین‌لریم!..

چای‌لا دَییشیرم کیتاب‌لاریمی

آپ-آجی تورک قهوه‌سییله.

بیرآز شیرین اولسون دئییر قونشو قادینی.

اولمور آلا گؤزلوم!

دؤیولمک قهوه رنگینده‌دیر دئییر

اورتا شیرین اولسایدی باری…

چؤرک شرفسیزلیکده چوخ اولور!

رومان‌لاردا، آغلاماق وار فقط.

باغیشلا گولدان چیچه‌ییم…

 

گل قاریشقالارا یاردیم ائدک

سورا یورولوب سئویشک

یورولونجا شعر اوخویاق اومیددن

سورا بیرجه فتیریمیزی اوچ بؤلک

سن، من و سئودیک‌لریمیز…

باغیشلا

باغیشلا تئز بیر سیگار اودلا

قونشو قادینی آغلاییر…

 

 

خُندابلی مهجور

خُنداب شهری، استان مرکزی

 

بیر من

هجران آتشینه یانان

بیر اولدوئ پروانه، بیر من

بیر مجنون سؤزون فاش ائتدئ

یازولدئ دیوانه، بیر من

 

چوخ زمان بیمارام خسته

طبیب گلمز یارام اوسته

بیر ابدال گئییندئ پوسته

گزر خانه-خانه، بیر من

 

گؤزوم قانلئ یاشلار تؤکدئ

تخم غم سینه‌مده اکدئ

بیر بولبول هجرانلار چکدئ

چاتمادئیارونا، بیر من

 

بیر سئودا سریمه گلدئ

غم و محنت جانوم آلدئ

هجران خدنگینه اولدئ

بیر یعقوب نشانه، بیر من

 

خوندابلئ مهجورام یاران

گؤینوم ائوین توتدئ دومان

بیر ایوب دونیادا درمان

بیلمه‌دئ دردینه، بیر من

 

 

ووقار نعمت

کلیبر

 

عشقین یئنی اوخونوشو

سؤز گولشدیرمه‌دن بو مور زنبق‌لرله

سیندیریب عشقین آمبارقوسونو

آی ایشیغینا بولاشدیرماق ایسته‌دیم اللریمی

فعل‌لر چیخیشماییر گوزه‌ل‌لییینه

گؤزلرینه آیارلامادان توم ساعاتلاری

 

عقلی توپوغوندا بیر تانری‌یا صرف ائتدیک گونلریمیزی

بیزی اوز دالدالیغینا ووردو چیچک‌لر

مزارلار یئنی اوخونوشوموز

یاتیشیر کیمسه‌سیز آداملیق‌لاردا

 

پاپاغینی قینقیلی قویموش بیر یازدی

توم چیچک‌لرده دئوریم دادی

ان گؤزه‌ل ماهنی‌نی گونش سؤیله‌ر

اویسا عوامی یوخدور چیچک‌لرین

 

سؤز گولشدیرمه‌دن بو مور زنبق‌لرله

سیندیریب عشقین آمبارقوسونو

لاپ گیزلی یئرلرینی بئله

ازبرله‌مک ایسته‌دیم

فعل‌لر چیخیشماییر گوزه‌ل‌لییینه

گؤزلرینه آیارلامادان ساعاتلاری …

 

به نقل از «آوای تبعید» شماره ۲۳