ساقی قهرمان: به دلیل..
ساقی قهرمان:
به دلیل…[۱]
به دلیل معرفی شیوه ای از نقد ادبی در زمان ــ مکانی در ایران که نقد در حیطه حیات سیاسی فرهنگی ادبی اش گمنام بود؛
به دلیل شعرهای زندان که فرهنگ مرسوم تحلیل از مبارزه سیاسی و مبارز سیاسی را یککاره شکست؛
به دلیل نگارش و انتشار ظل الله که بدون استفاده از حجاب های معمول ادبی به اعتراض به شخصیت حاکم و شخص حکومت پرداخت؛
به دلیل شعرهایی که تاریخ چاپ دهه هفتاد را بر خود دارند و با بهترین نمونه های شعر فارسی پهلو می زنند، و نه به دلیل شعرهایی که تاریخ چاپ قبل از دهه هفتاد را بر خود دارند؛
به دلیل آزاده خانم از مناظر متعدد؛
به دلیل هوش سرشار چاه به چاه؛
به دلیل هوش سرشار دو برادر آخر خط در یک خط؛
به دلیل اطلاعات نایاب تبریزیها؛
به دلیل اطلاعات جامعه شناختی آواز کشتگان؛
به دلیل تحلیلی که علت وجودی نظم حاکم بر بیت کلاسیک و مصرع نیمایی و فایده ی شکستن و دوباره شکستنش را توضیح می دهند و نه به خاطر شکستن اسم سرایندگان سروده ها؛
به دلیل ” قصه نویسی” که نقش عوامل را در قصه آشکار می کند و نه به خاطر قصه هایی که نقش نویسندگان ایرانی معاصر را اندک می نمایاند؛
به دلیل عنوان تاریخ مذکر و نه به دلیل مقالات آن؛
به دلیل عنوان مصیبتی زیر آفتاب و نه به دلیل شعرهای آن؛
به دلیل نامه ای که در ارتباط با اشکوری و هوله نوشته شد و نه به دلیل نامه ای که در ارتباط با معروفی و عباس صفاری نوشته شد؛
به دلیل حضوری که زبان فارسی را یکبار در مقابله با زبان، و یکبار دیگر در مقابله با زبان های ایرانی، قرار داده است؛
به دلیل به کارگیری شیوه ای از فارسی که در آزاده خانم و در خطاب به پروانه ها از ریشه ترکی آب خورده است و شیوا شده است نه به دلیل فارسی ای که در بیا کنار پنجره، و غم های بزرگ ما، ترجمه به فارسی و در نتیجه نارسایند؛
به دلیل حضور شاعرانه در ادبیات معاصر ایران، نه به دلیل حضوری مردانه؛
و نه به دلیل حضوری مردانه در حیطه زبان زنانه و نه به دلیل دیواریدن پیش روی زنانه های فارسی، نه به دلیل نقض غرض از مفاهیم زن و زنورانه، و نه به دلیل مادرانه دیدن زنانه ها؛
به دلیل حضوری که از سال های ۴۰ تا به امروز همواره “مأیوس” و “شکسته” و” سنت زده” جامعه ایرانی را از خواب پرانده است؛
به دلیل طنزی که در براهنی همواره به ما خندیده است و گاهی با ما خندیده است؛
به خاطر شهریه ای که بابت درسهایی که از او گرفته ام هنوز از من نگرفته است؛
استاد رضا براهنی را بزرگ می دارم.
بعد دوباره یکبار دیگر هم بزرگ می دارم.
متن سخنرانی ساقی قهرمان در مراسم بزرگداشت دکتر رضا براهنی
۲۵ جون ۲۰۰۵ ــ دانشگاه تورنتو
به نقل از “آوای تبعید” شماره ۳۲
[۱] – عنوان نوشته از “آوای تبعید” است.
