چند شعر دوزبانه‌ی کوردی‌ـ فارسی از ریوار آبدانان
چند شعر دوزبانه‌ی کوردی‌ـ فارسی از ریوار آبدانان
(راڤەێ چاوانت)
لە ژێر پێڵوەگانت
زۊینەترین هەڵبەست جەهان شەپووڵ دەێد؛
دەریاێگ قۊل
ک هەر ساتێگ ژە بێ‌ئارامییەگەێ
سەرەتاێ وەرز خەمناکێگ ترەک لە وارانەیل وەرزییە.
لە ژێر پێڵوەگانت
قەشەنگ‌ترین نهێنیی جەهان خەفتگە
دەریاێگ قۊل
ک ئارامیی سات‌وەسات وسین و بێ‌دەنگییێ
لێوالێو لە پشکڤین گوڵەیل ئاوەزین و ئاشناییە
بۊش! پرتووک چەوەیلت چۊ راڤە بکەم؟
تا بێ‌چەتر و بێ‌داڵدە
لەناو شەقامەیلێگ ک وەسنگەێ لێزمەگان ناکاو، جێ‌گومانن
خافڵگیر نەمینم
ئوو وشەیلێ ک وەک دەنکە رێخەیل بۊچگ
ئەژ ناوەین کلکەیلم دکەفنەو خوار
لە لێوارەگان وەرفراوان بۊنت
بوون وە ماسییەیل سۊەر لێوەخەنە و
لەناو دەریاێ ژێر پێڵوەیلت
هەروا وەرەو هەرمان
مەلە بکەن…
*
(تفسیرِ چشمانت)
زیر پلک‌هایت
کهن‌ترین شعرِ جهان موج می‌زند؛
دریایی ژرف
که هر لحظه‌ی بی‌قراری‌اش
سرآغازِ فصلِ غمگینِ دیگری از باران‌های موسمی‌ست.
زیر پلک‌هایت
زیباترین رازِ جهان خفته است
دریایی ژرف
که آرامشِ لحظه‌لحظه‌های سکون و سکوت‌اش
سرشار از شکفتنِ گُل‌های ادراک و آشنایی‌ست
بگو! کتابِ چشمانِ تو را چگونه باید تفسیر کنم؟
تا بی‌چتر و بی‌پناه
در خیابان‌های مشکوک به رگبارهای ناگهانی
غافلگیر نمانم
و واژه‌هایی که همچون دانه‌های کوچکِ شن
از میان انگشتانم رها می‌شوند
در سواحلِ وسیعِ بودن‌ات
بدل به ماهیان سرخِ لبخند شوند
و دریای زیر پلک‌هایت را
همچنان رو به ابدیّت
شنا کنند…
(ئەگەر وەفر بۊاتای)
ئەگەر شەوانە بوویدە وەفر و
نەرمەنەرم دە بان سەرم بواری
منیش بووم وە کۊەسانێگ
وەگەرد سەرکڵاوانێگ سەخت‌تر ژە ئەستەم
وەگەرد زنارەیلێگ بتەوتر لە دڵنیایی و
دەروەنەیلێگ بێ‌بن‌تر ژە تەنیایی
تا وڵات باوەشم، لەوڕێژ ئەژ بیین ت
چەرمگیی رەها بوو
چنەو چەرمگ
ک شوون‌پاێ هۊچ وێیەردە و ئێرنگە و بانانێ
بریندارێ نەکەێ.
ئاهـ ! ئەگەر وەفر بۊاتای و شەوانە بواریای…
*
(اگر برف می‌بودی)
اگر شبانه برف شوی و
آهسته آهسته بر فرازِ سرم بباری
من نیز کوهستانی خواهم شد
با قلّه‌هایی صعب‌تر از ناممکن
با صخره‌هایی محکم‌تر از یقین و
درّه‌هایی ژرف‌تر از تنهایی
تا سرزمینِ آغوشم، لبریز از حضورِ تو
سپیدیِ مطلق باشد
چنان سپید
که ردّپای هیچ گذشته و اکنون و آینده‌ای
زخمی‌اش نگردانَد.
آه! اگر برف می‌بودی و شبانه می‌باریدی…
(بۊشە هەورەیل چاوانت بسرەون!)
ساڵانێگ
ت ئرمێس دڤارەنی و
م “ئۆدیسە”ئاسا
رێڤیارە سەرگەردانەکەێ زەریاگان بێ‌ئاگایی بۊم
کپ و بێ‌دەنگ، ئەڵ پانتایی ئاوان
وەرەو نووا دچیم
ئوو دوورگەیل و دیمەنەیل دەورگرد
گشت ژە ئەڤە بۊچگ‌تر بین
ک دەناو مەتەڵ تیەڵ چارەنۊس،
نیشانەێگ لە کووتایی و پەرتخ بوون.
ساڵان فرەێگ وێیەرد
ئێمکە دەنگت ژنەفم
ک سرتەێ ئارام و دۊرێگە
ئاوازێگ بێگانە وەل پێشهاتەیل دواژە
نیشانەێگ جیاواز،
چۊ ئەودی کردن ناکاو توڕ هەڵفڕین باڵندە کووچەرەگان
ئەودوماێ تەم و کەڕەپیی خەس.
“پێنێلۆپە”ێ چەم وەگریان!
ئێسە دی بۊشە هەورەیل چاوانت بسرەون و
ئەژ قۊلیی مەودایل تیەریک
وە تاسە و تامازروویی فانووس دەریایی ئەویندارێگ
ک کەڤرەیل کوڵەگرتەێ مەترسی ئاشکرا کەد
وە گیانفدایی پەڕاڤ مێهرەبانێگ
گ هەڵوەشاندنەوەێ گرد گوماهاتنەیلە
بنووڕە پێم!
بنووڕە پێم، گەرد چریکەێگ مزگانی‌دەر
تا لە ئاکاما
ئەڕا شەکەتییەیل کەشتیی ئێ گیانە
بەندەرێگ باوش ئەوکەێ….
*
(به ابرهای چشمانت بگو آرام شوند!)
سال‌ها
تو اشک می‌باراندی و
من، «اودیسه»وار
مسافرِ سرگردانِ دریاهای بی‌خبری بودم
خاموش، بر پهنه‌ی آب‌ها
پیش می‌رفتم
و جزیره‌ها و چشم‌اندازهای پیرامون
جملگی کوچک‌تر از آن بودند
که در داستان تلخِ سرنوشت،
نشانه‌ای از پایان و مقصد باشند.
سالیان سال گذشت
اکنون صدایت را می‌شنوم
که نجوایی آرام و دور است
آوایی بیگانه با پیشامدهای تکراری
نشانه‌ای دیگرگون،
همچون کشف ناگهانیِ ردّ پروازِ پرندگانِ مهاجر
از پسِ مه غلیظ.
«پنلوپه»ی دیده گریان!
اینک دیگر به ابرهای چشمانت بگو آرام شوند
و از عمق فاصله‌های تیره
با اشتیاقِ یک فانوس دریاییِ عاشق
که صخره‌های کمین‌کرده‌ی خطر را افشا می‌کند
با ایثار یک ساحلِ مهربان
که فسخِ تمام گمشدگی‌هاست
نگاهم کُن!
نگاهم کُن، با آوازی مژده‌بخش
تا سرانجام
برای خستگی‌های کشتیِ این جان
بندری آغوش بگشاید…
(وەدیهاتن)
هەڵبەسەیلم گرد
ئڕا تنن؛
گشت وشەیل
ئاخەیل و
ئەسرەیلم
گشت زەردەخەنەیل
هیوا و
داخەیلم.
چۊن ک ئەزانم،
ت جامەک گوم‌بۊەێ گیان منی
چۊن ک ئەزانی،
م وێنەێ گوم‌بۊەێ تەنیایی تنم.
بنیش ئەڵ وەردەمم
تا لەناو گلارەیل یەکتری
وەدی بایمن.
*
(میلاد)
شعرهایم همه
برای توست؛
تمام واژه‌ها
آه‌ها و
اشک‌هایم
تمام لبخندها
امید و
اندوهم.
چرا که می‌دانم،
تو آینه‌ی گمشده‌ی جان منی
چرا که می‌دانی،
من تصویر گمشده‌ی تنهاییِ تواَم.
مقابلم بنشین
تا درونِ چشم‌های همدیگر
زاده شویم.
