سه شعر از مجموعه‌ی «بگو کدامین فصلی؟» اثر ریوار آبدانان
سه شعر از مجموعه‌ی «بگو کدامین فصلی؟» اثر ریوار آبدانان
(ئەرا ژن، ژیان، ئازادی)
پەلکە و زڵفد
ئەودەر کەوشەن وشەگان نۊسم
لەناو ڕستەیلێگ وەبێ خاڵ کووتایی
شووڕ
تا بان شانەیل خۊنین خێیاوان
ئوو دەروەچەگانیش چەکیاێە هێلم:
ماڵەگەێ دەردەدارمان،
پاژێگ لە چیرووکە ڕەنگینەگەێ بانانە
ئەگەرچە ئیسکە
تا قوڕگ
وە ئەزرەت هوونکای سروەێگ
سزیاێە!
*
(برای زن، زندگی، آزادی)
زُلف و گیسویت را
بیرون از محدوده‌ی کلمات می‌نویسم
در جمله‌های بدونِ نقطه‌ی پایان
فروهشته و رها
تا روی شانه‌های خونینِ خیابان
و پنجره‌ها را نیز باز می‌گذارم:
خانه‌ی رنجور ما،
فصلی از داستانِ زیبای آینده است
اگرچه اکنون
تا گلو
در حسرتِ خنکایِ یک نسیم
سوخته است!
(بۊش کامە وەرزی؟)
شێوەێ هۊچ‌کام لە وەرزەگان نەێری
نە پرۊسنەکەیل کووچەر، ژە ت بار دکەن
نە بزەێ هەنارەگان، لە لێوەیلت پاکەو دبێ.
نە مەلۊچگەیل، ئەژ ساڕکییەگەت کەمەو دبن
نە ئاواز کیەنییەگان، ژە مێرەوانییت گومەو دبێ.
لەناو دەنگت
بنجگێ هەراێهەر پسا گوڵ دکەێ
دەناو بێ‌دەنگییت
هەڵۆنەیل، هەمیشە ها سوورەو دبن.
هەر ئەو کاتە ک کڵاو کڵاو وەفر
ژە کلگەیلت دڤارێ
ئاگر خوەرەتاوێگ، لە قۊلایی نووڕیند ڕووشنە.
بۊش، ت کامین وەرزی؟!
ک ئێمکە هەرچی دشمارم
نازانم چەن ساڵانم و
ئەڵ کوورەێ ڕێگە وسامە
ک ئێرنگە هەرچێ دنووڕمە ئاڵبووم هۊرمانەیل
ڕۊداوێگ وەناو گشت وێنەگان هەس
گ ڕۊچگێ نادیارە.
شێوەێ هۊچ‌کام ژە وەرزەگان نەێرید؛
ئوو ساڵان
وەبێ ت
چ بێ‌وەر
چ نیمەچڵ بۊنە!
*
(بگو کدامین فصلی؟)
به هیچ‌کدام از فصل‌ها شبیه نیستی
نه پرستوهای مهاجر، از تو کوچ می‌کنند
نه لبخندِ انارها، از لبانت محو می‌گردد.
نه گنجشک‌ها، از سایه‌ات کم می‌شوند
نه آوازِ چشمه‌ها، از مهربانی‌ات گم می‌شود.
در صدایت
بوته‌ای همیشه در حالِ گُل‌دادن است
در سکوتت
گیلاس‌های وحشی همواره در حالِ قرمزشدن‌اند.
در همان حال که کُپه کُپه برف
از انگشتانت می‌بارد
آتشِ یک خورشید، در عمقِ نگاهت روشن است.
بگو، تو کدامین فصلی؟!
که حالا هرچه می‌شمارم
نمی‌دانم چند ساله‌ام و
در کجای راه ایستاده‌ام
که حالا هرچه به آلبومِ خاطرات نگاه می‌کنم
حادثه‌ای در همه‌ی عکس‌ها هست
که چهره‌اش پیدا نیست.
به هیچ کدام از فصل‌ها نمی‌مانی؛
و سال‌ها
بدون تو
چه بی‌حاصل
چه ناتمام بوده‌اند!
(گووڕسان ناخمان!)
ئیسە دی
هەر مرۆڤ، گووڕسانێگە!
چۊنکە دە ناخ هەرکاممان
سۊەرپووسێگ تیرواران کریاێە و
لە قوڵتیسەێ گڵاڵ خۊن خوەێ، دۊایین ئاوازەگەێ خوەنێیە
کوردێگ ڤە ئاخەبانوو و سەرڤەنەگەێ لە دار دریاێە و
دە ناون زەوی و ئاسمان، ئەڕا دومایین جار هەڵپەڕییە
جۊلەکەێگ دەنام کوورەێ ئاگر جەهان نوو، سووزیاێە و
ئەڵ بارگەێ خوداگەێ “ئاشویتس”
تا دمایین وشەێ نقاگەێ، بییە ڤە خوڵەمڕ.
ئیسکە دی لە ناخ هەرکاممان
بۆمێگ تووقیاێە
شەڕ تازەێ هەڵگیرسیاێە و
“هیرۆشیما”، “هەڵەبجە” یا “شەنگال”ـێگ هەس.
ئێسە دی دە ناخ هەرکاممان
دارستانێگ تا دۊایین وەڵنگ هیواێ سزیاێە و
لیکە ئاسارەێگ مردگە
پیرە دەلیاێگ، وشکەڵاتێیە و
کەژێگ نەمر داخروومیاێە.
ئێرەنگە دی لە ناخ هەرکاممان
سێیاپووسێگ ئەڵ دەسەل شەو ڤە چوارمێخە کیشریاێە
یارسانێگ وە تاوان “ئەنەلحەق” وتن تەمیرەگەێ
لەناو گڵپەگڵپ سەردێگ، سووتیاێە
مەسیحییێگ، وە مدووم نادیارێگ مسڵمانێگ کوشتێیە
مسڵمانێگیش هەر وە ئەو مدووم نادیارە
خۊن مەسیحییێگ ڕژانێیە.
ئمکە دەێ هەرچی فرەتر دەبارەێ ژین چنە دێمن
کەشتیی وشەل، ئاوەژوو دبێ و
ئەژ دەریاپەڕەیل حەقیقەت، دیرترەو دووێمن
ئوو دەنگمان جۊ نوقمەوبۊەێگ لە وەردەڵەک گێژاو ناهمێدی
فێشتر و فەرەتر بوو مردن دەێدن!
*
(گورستانِ درون‌مان!)
اکنون دیگر
هر انسان، گورستانی‌ست!
چرا که درونِ هرکدام‌مان
سُرخ‌پوستی تیرباران شده و
در میانه‌ی رودِ خونِ خویش، آخرین آوازش را خوانده است
کُردی با دستار و سربندش به دار آویخته شده و
میان زمین و آسمان، برای آخرین بار رقصیده است
یهودی‌ای در کوره‌ی آتشِ جهانِ نو سوخته و
در بارگاه خدایِ «آشویتس»
تا آخرین کلمه‌ی دعایش، خاکستر شده است.
اکنون دیگر درونِ هرکدام‌مان
بُمبی منفجر گشته
جنگ تازه‌ای برپا شده و
«هیروشیما»، «حبلچه» یا «شنگال»ی هست.
اکنون دیگر درونِ هرکدام‌مان
جنگلی تا آخرین برگِ امیدش سوخته و
ستاره‌ای جوان مُرده است
دریایی پیر، خشکیده و
کوهی نامیرا فروریخته است.
اکنون دیگر درونِ هرکدام‌مان
سیاه‌پوستی بر دستانِ شب مصلوب شده
یارسانی به جُرم «انا الحق» گفتنِ تنبورش
در میان آوایِ شعله‌هایی سرد، سوخته است
یک مسیحی، مسلمانی را به دلیل نامعلومی کُشته و
مسلمانی هم به همان دلیل نامعلوم
خون مسیحی‌ای را ریخته است.
اکنون دیگر هرچه بیشتر درباره‌ی زندگی سخن می‌گوییم
کشتیِ کلمات، وارونه می‌گردد و
از سواحلِ حقیقت، دورتر می‌شویم
و صدای‌مان همچون غریقی دستخوشِ گردابِ نومیدی
بیشتر و بیشتر بوی مُردن می‌دهد!
